Tình trạng heo nái mất sữa là một vấn đề phổ biến trong chăn nuôi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và tỷ lệ sống của đàn heo con. Việc nhận diện đúng nguyên nhân và áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp là yếu tố then chốt để khôi phục khả năng tiết sữa và đảm bảo sức khỏe đàn nái.

Nguyên nhân gây mất sữa ở heo nái
Viêm vú (Mastitis):
Viêm vú là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hiện tượng mất hoặc giảm sữa, thường do các vi khuẩn như E. coli, Klebsiella spp, hoặc Streptococcus gây ra. Biểu hiện thường gặp bao gồm: sưng đau bầu vú, bầu vú căng cứng, sữa có mủ hoặc đổi màu, kèm theo sốt và giảm lượng sữa rõ rệt.

Viêm tử cung (Metritis):
Viêm tử cung thường xuất hiện sau sinh do đỡ đẻ sai kỹ thuật, vệ sinh kém hoặc sót nhau, sót thai. Heo nái có thể sốt cao, tiết dịch bất thường và giảm tiết sữa. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng nhiễm trùng lan rộng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe heo mẹ.

Thiếu hụt dinh dưỡng:
Chế độ ăn thiếu vitamin E, canxi và các khoáng chất thiết yếu có thể làm giảm khả năng tiết sữa. Ngoài ra, khẩu phần thiếu nước sạch hoặc chất xơ cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và gián tiếp gây mất sữa.

Sót nhau, sót con sau sinh:
Trường hợp sót nhau hoặc sót con làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tử cung, gây đau đớn và làm giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng tiết sữa của heo mẹ.

Biện pháp xử lý và chăm sóc
Điều trị viêm vú:

Chườm ấm và xoa bóp nhẹ nhàng vùng bầu vú để giảm sưng đau và hỗ trợ lưu thông sữa.

Sử dụng thuốc giảm đau và kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ thú y.

Tiêm oxytocin để kích thích tiết sữa, nhưng cần sử dụng đúng liều và không lạm dụng nhằm tránh làm tình trạng viêm nặng thêm.

Điều trị viêm tử cung:

Rửa tử cung bằng dung dịch muối sinh lý hoặc thuốc sát trùng như thuốc tím loãng.

Tiêm oxytocin để đẩy dịch viêm và sản dịch ra ngoài, hỗ trợ phục hồi tử cung.

Kết hợp kháng sinh điều trị nhiễm trùng toàn thân nếu cần thiết.

Bổ sung dinh dưỡng hợp lý:

Cung cấp khẩu phần ăn đầy đủ vitamin (đặc biệt là vitamin E), khoáng chất (canxi, sắt, kẽm), chất xơ và enzyme tiêu hóa để cải thiện hấp thu và tăng khả năng tiết sữa.

Đảm bảo nước sạch luôn sẵn có và duy trì nhiệt độ chuồng trại lý tưởng từ 18 – 20°C.

Xử lý sót nhau, sót con:

Tiêm oxytocin kịp thời để tống xuất phần nhau hoặc thai còn sót, ngăn ngừa viêm nhiễm hậu sản.

Theo dõi sát tình trạng sức khỏe heo nái sau sinh và can thiệp sớm nếu phát hiện bất thường.

Lưu ý trong chăm sóc heo nái sau sinh
Thực hiện vệ sinh chuồng trại và vùng âm hộ sạch sẽ, đặc biệt trong 48 giờ sau sinh.

Đảm bảo heo nái được nghỉ ngơi đầy đủ và tránh căng thẳng.

Thường xuyên kiểm tra tình trạng bầu vú và tuyến sữa trong suốt thời gian nuôi con.

Việc xử lý heo nái mất sữa đòi hỏi sự kết hợp giữa chẩn đoán đúng nguyên nhân, điều trị kịp thời và chăm sóc toàn diện. Áp dụng các biện pháp khoa học, cùng với chế độ dinh dưỡng đầy đủ, sẽ giúp cải thiện khả năng tiết sữa và đảm bảo thành công trong công tác nuôi dưỡng đàn heo con.